Trong suốt thời gian thai nghén, nước ối chính là “lớp đệm” tự nhiên giúp thai nhi được bảo vệ và phát triển ổn định trong bụng mẹ. Tuy nhiên, khi lượng nước ối tăng quá mức cần thiết thì mẹ bầu sẽ rơi vào tình trạng dư nước ối gây ra nhiều nguy cơ tiêu cực.
Dư ối là tình trạng nước ối xung quanh thai nhi vượt quá mức bình thường. Trong giai đoạn thai từ tuần 16 - 32, chỉ số nước ối bình thường dao động từ 250 - 600ml. Đến tuần 34 - 36, con số này tăng lên khoảng 800 - 1000ml. Khi thai kỳ gần đến cuối, nước ối sẽ giảm dần xuống còn 600 - 800ml. Tuy nhiên, nếu lượng nước ối vượt quá 2000ml thì mẹ bầu sẽ được chẩn đoán là dư ối và cần áp dụng những cách khắc phục dư nước ối ngay.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến dư ối như:
- Tiểu đường thai kỳ khiến bào thai tiết nhiều nước tiểu.
- Bất thường ở đường tiêu hóa của thai nhi làm gián đoạn quá trình nuốt nước ối.
- Tình trạng dị tật xảy ra từ trong bào thai, ảnh hưởng đến não bộ hoặc do rối loạn nhiễm sắc thể.
- Hội chứng truyền máu song sinh thường gặp ở mẹ bầu mang thai đôi.
- Nhiễm trùng bào thai khiến cơ thể phản ứng, tăng sản xuất nước ối.
Mẹ bầu có thể nhận biết dư nước ối thông qua các dấu hiệu điển hình sau:
- Bụng mẹ căng to bất thường so với tuổi thai.
- Khó nghe tim thai do lượng nước ối che chắn.
- Mẹ bầu cảm thấy căng tức bụng, khó thở, đau vùng thượng vị.
- Mẹ dễ bị phù chân, giãn tĩnh mạch và thậm chí bị trĩ do áp lực từ lượng nước ối dư thừa.
Ở giai đoạn nhẹ, dư ối thường không gây ảnh hưởng đáng kể đến mẹ và bé. Tuy nhiên, nếu mẹ bị dư ối nặng thì nguy cơ gặp biến chứng sẽ tăng cao như vỡ ối sớm, sinh non, thậm chí thai lưu và băng huyết sau sinh.
Dư nước ối được phân thành hai dạng chính:
- Dư nước ối cấp tính: Xuất hiện chủ yếu từ tuần 16 - 20 của thai kỳ, tình trạng này phát triển nhanh chóng và có thể dẫn đến sảy thai, sinh non hoặc buộc mẹ bầu phải chấm dứt thai kỳ do các biến chứng nguy hiểm.
- Dư nước ối mạn tính: Thường xảy ra vào cuối thai kỳ với tỷ lệ mắc lên đến 95%. Dạng này tiến triển chậm hơn, ít gây đau bụng hay khó thở như dạng cấp tính nhưng lại âm thầm tiềm ẩn nguy cơ khiến thai nhi dễ bị dị tật bẩm sinh trong giai đoạn 3 tháng cuối.
Chính vì vậy, mẹ bầu cần trang bị kiến thức đầy đủ và áp dụng những cách khắc phục dư nước ối an toàn để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và bé.
Khi gặp phải tình trạng dư nước ối, mẹ bầu vẫn có thể yên tâm rằng vẫn có rất nhiều cách khắc phục hiệu quả để cải thiện tình trạng này. Chỉ cần sử dụng thuốc điều độ, kết hợp với thay đổi chế độ dinh dưỡng và thói quen sinh hoạt hợp lý - Bé khỏe mạnh, mẹ an tâm!
Đối với tình trạng dư nước ối, mẹ đừng quá lo lắng vì đã có bác sĩ chỉ định cách khắc phục hiệu quả nhờ vào việc sử dụng thuốc lợi tiểu. Trong trường hợp nhẹ, thuốc lợi tiểu sẽ phát huy tối đa tác dụng giảm bớt lượng nước ối không mong muốn.
Chỉ sau một thời gian ngắn sử dụng, mẹ sẽ ngay lập tức cảm nhận được sự thoải mái ở khoang bụng, thai nhi cũng có thêm không gian để phát triển một cách thoải mái hơn.
Ngoài ra, nếu thai nhi còn nhỏ, dưới 32 tuần tuổi, bác sĩ có thể khuyến nghị mẹ sử dụng thêm các loại thuốc làm giảm sản xuất nước ối. Mặc dù vậy, mẹ tuyệt đối không nên tự ý sử dụng thuốc khi không có sự thăm khám và chỉ định của các bác sĩ. Bên cạnh đó, mẹ cũng đừng quên thường xuyên kiểm tra sức khỏe và quan sát các dấu hiệu của cơ thể trong quá trình sử dụng thuốc.
Một trong những cách khắc phục dư nước ối hiệu quả nhất phải kể đến là chế độ ăn uống lành mạnh, phù hợp. Rau xanh và trái cây tươi luôn là “người bạn đồng hành” không thể thiếu của mẹ bầu, chính bởi hàm lượng vitamin, khoáng chất và chất xơ dồi dào. Do đó, loại thực phẩm này không chỉ làm giảm nước ối nhanh chóng mà còn ngăn ngừa tình trạng táo bón hiệu quả.
Ngoài ra, hải sản như: Cá hồi, cá thu, cá tuyết, hàu, sò điệp, mực,... cũng là sự lựa chọn tuyệt vời để thêm vào bữa ăn cho các bà bầu bị dư ối. Tuy nhiên, ăn hải sản thường xuyên sẽ dễ khiến mẹ bầu bị lạnh bụng, tiêu chảy nên mẹ hãy nhớ nấu chín kỹ và chỉ ăn với lượng vừa phải.
Thêm vào đó, các loại thịt giàu protein như: Thịt bò, thịt gà, cá,... cũng nên được mẹ bổ sung thường xuyên để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi và duy trì sức khỏe cho mẹ. Những thực phẩm giàu protein này còn giúp cân bằng dinh dưỡng, hỗ trợ trao đổi chất và kiểm soát tình trạng tích tụ nước trong cơ thể. Muốn giảm nước ối hiệu quả, mẹ hãy thêm ngay nguồn chất béo lành mạnh bao gồm: Đậu phộng, quả bơ và cá hồi vào bữa ăn hàng ngày.
Ngược lại, mẹ bầu cần tránh những các loại quả chứa nhiều nước như: Dưa hấu, khế, nho, dâu tây, dưa vàng, dưa chuột, cà chua, súp lơ, củ cải,... vì chúng dễ làm tăng lượng nước ối. Từ đó, khiến triệu chứng của bệnh trở nên nghiêm trọng hơn, đe dọa đến sức khỏe của thai nhi.
Để giảm bớt lượng nước ối đang dư thừa, mẹ bầu cần học cách cân bằng lối sống hàng ngày. Một chế độ làm việc hợp lý xen kẽ những phút nghỉ ngơi thư giãn chính là “chìa khóa vàng” giúp mẹ ổn định lại lượng nước ối. Thay vì làm việc quá sức, mẹ nên dành nhiều thời gian hơn để nằm thư giãn, hít thở sâu, đọc sách hoặc xem vài bộ phim hài yêu thích để tinh thần thật thoải mái, vui vẻ trong suốt hành trình mang thai.
Mới đây, nghiên cứu của Watanabe tại Brazil đã chỉ ra rằng, nồng độ glucose cao trong máu có mối quan hệ chặt chẽ với sự gia tăng nồng độ nước ối. Đây chính là lý do vì sao mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ có nguy cơ cao bị dư nước ối hơn so với những mẹ bầu không mắc bệnh.
Để “xua tan” nỗi lo dư nước ối, điều quan trọng nhất với mẹ bầu là khéo léo kiểm soát lượng đường nạp vào hàng ngày bằng cách hạn chế thực phẩm chứa đường tinh chế và thay thế bằng các loại thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp. Mẹ nên chủ động kiểm tra lượng đường trong máu thường xuyên vào trước và sau bữa ăn từ 1 - 2 giờ để kiểm soát lượng đường được hiểu quả.
Tốt nhất, mẹ nên bổ sung nhiều rau củ quả, ngũ cốc, các loại hạt, đậu, sữa và các chế phẩm từ sữa cho bữa ăn lành mạnh. Đặc biệt, những loại gia vị và thảo mộc như: Quế, gừng,... được coi là “kẻ thù” của tiểu đường, nhờ khả năng kiểm soát đường huyết hiệu quả.
Để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và bé, việc tuân thủ lịch khám thai định kỳ là điều quan trọng bậc nhất mà mẹ không thể bỏ qua. Bằng cách này, bác sĩ sẽ kịp thời phát hiện và xử lý các bất thường, đặc biệt là tình trạng dư ối.
Nếu tình trạng dư ối đã trở nên nghiêm trọng hơn, bác sĩ sẽ chỉ định mẹ bầu thực hiện phẫu thuật chọc ối để “giải phóng” lượng nước ối thừa ra ngoài, thậm chí là mổ lấy thai sớm khi có dấu hiệu chuyển dạ.
Dư nước ối khiến nhiều mẹ bầu lo lắng, không biết nên ăn uống, sinh hoạt thế nào để cải thiện tình trạng này. Dưới đây là những câu hỏi phổ biến nhất cùng giải đáp chi tiết giúp mẹ bầu yên tâm hơn trong hành trình thai kỳ:
Thông thường, lượng nước mẹ uống vào sẽ được chuyển hóa một phần vào túi ối. Vì vậy, việc uống quá nhiều nước có thể làm tình trạng dư ối nghiêm trọng hơn. Trong trường hợp này, cách khắc phục dư nước ối hiệu quả nhất là mẹ bầu nên điều chỉnh lượng nước nạp vào khoảng 1,5 - 2 lít/ngày.
Đây được coi là liều lượng đủ để đảm bảo thai nhi phát triển khỏe mạnh mà không làm nước ối dư thừa. Bên cạnh đó, mẹ cũng nên giảm lượng muối trong chế độ ăn vì muối dễ khiến cơ thể tích nước nhiều hơn.
Mẹ bầu bị dư ối có thể uống các loại nước sau để giảm bớt lượng ối dư thừa:
- Hạn chế nước ngọt và đồ uống nhiều đường: Đường làm tăng nguy cơ tiểu đường thai kỳ – một trong những nguyên nhân hàng đầu gây dư nước ối.
- Uống nước râu ngô: Râu ngô có tác dụng lợi tiểu giúp cơ thể đào thải bớt nước. Tuy nhiên, khi áp dụng cách khắc phục dư nước ối bằng râu ngô thì mẹ bầu chỉ nên uống với lượng vừa phải và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
- Nước dừa: Giàu chất điện giải giúp cơ thể bù nước tự nhiên. Tuy nhiên, mẹ bầu cũng không nên uống quá nhiều vì nước dừa chứa đường.
- Tránh đồ uống lợi tiểu mạnh: Trà, cà phê, nước ngọt có ga dễ gây mất nước và ảnh hưởng đến cân bằng nước ối trong cơ thể.
Theo chuyên gia, rất có thể đây là dấu hiệu đa ối khi mang thai. Theo đó, hiện tượng dư nước ối khiến tử cung căng to hơn bình thường làm mẹ khó cảm nhận được cử động của bé.
Tuy nhiên, nếu bé ít đạp hơn hẳn so với mọi ngày thì mẹ không nên chủ quan mà hãy đến ngay các cơ sở y tế có chuyên khoa sản để được siêu âm, thăm khám kỹ lưỡng, tìm ra nguyên nhân và có hướng xử lý phù hợp.
Để xác định chính xác tình trạng và sử dụng cách khắc phục dư nước ối phù hợp, mẹ bầu có thể thực hiện các xét nghiệm và siêu âm quan trọng sau:
- Tuần 12: Đo độ mờ da gáy, xét nghiệm sàng lọc dị tật thai nhi như NIPT, Double Test.
- Tuần 18: Siêu âm Soft Marker, kiểm tra dấu hiệu bất thường ở hệ thần kinh và hệ tiêu hóa.
- Tuần 22: Siêu âm 4D để quan sát chi tiết sự phát triển của thai nhi.
- Tuần 24 - 28: Kiểm tra lượng đường glucose trong máu để đánh giá nguy cơ mắc đái tháo đường thai kỳ.
Nếu không phát hiện bất thường, tình trạng dư ối có thể xuất phát từ thói quen sinh hoạt, chế độ dinh dưỡng của mẹ. Mẹ bầu nên điều chỉnh lại chế độ ăn uống và vận động hợp lý để cơ thể tự cân bằng lượng nước ối.
Như vậy, cách khắc phục dư nước ối hiệu quả nhất là kết hợp chế độ ăn uống khoa học, dùng thuốc theo chỉ định và theo dõi sức khỏe thường xuyên. Nếu có dấu hiệu bất thường, mẹ nên khám bác sĩ ngay. Để tìm hiểu chi tiết hơn về các phương pháp chăm sóc sức khỏe thai kỳ và bổ sung đầy đủ vi chất cho bà bầu, hãy truy cập ngay Avisure hoặc liên hệ hotline 1800 0016 để được tư vấn và hỗ trợ nhé
Nhận tư vấn miễn phí
